Belediyecilikte lidar kullanımı

Belediyecilikte LiDAR Kullanımı

1. Giriş

LiDAR (Light Detection and Ranging), lazer ışınları kullanarak yüzeylerin üç boyutlu haritalarını çıkaran bir teknolojidir. Belediyecilikte LiDAR teknolojisinin kullanımı, şehir planlaması, altyapı yönetimi, çevresel analiz ve afet yönetimi gibi birçok alanda önemli avantajlar sağlamaktadır. Bu belgede, LiDAR teknolojisinin belediyecilikteki kullanım alanları, örnek uygulamalar, faydaları ve gelecekteki potansiyel kullanım senaryoları ayrıntılı olarak ele alınacaktır.

2. LiDAR Teknolojisinin Belediyecilikte Kullanım Alanları

2.1 Şehir Planlama ve Kentsel Dönüşüm

LiDAR verileri, şehirlerin mevcut yapısal durumlarını yüksek hassasiyetle belirlemek için kullanılır. Yapı yoğunluğu analizleri, yol genişlikleri, yeşil alan miktarı gibi parametrelerin doğru şekilde ölçülmesi ile kentsel dönüşüm projeleri planlanabilir.

2.2 Yol ve Altyapı Yönetimi

Belediyeler, yolların eğimi, bozulma durumu ve drenaj sistemlerinin konumları gibi verileri elde etmek için LiDAR kullanabilir. Bu bilgiler, bakım ve onarım çalışmalarının planlanmasında kritik rol oynar.

2.3 Çevresel Analiz ve Yeşil Alan Yönetimi

LiDAR, ağaçların yüksekliği, gölgelik alanları ve ormanlık bölgelerin haritalanması için uygundur. Park ve yeşil alanların yönetimi, çevresel etkilerin değerlendirilmesi için hassas ölçümler sağlar.

2.4 Afet Yönetimi ve Risk Analizi

Heyelan, sel ve yangın risk bölgeleri, LiDAR verileri ile tespit edilebilir. Erken uyarı sistemleri ve tahliye planları oluşturulmasında önemli rol oynar.

2.5 Bina Yüksekliği ve Yoğunluk Haritaları

Binaların yükseklik bilgileri, kent silüeti analizleri ve yapı yoğunluğu haritalarının oluşturulmasında kullanılır. İmar planlarına destek sağlar.

3. Türkiye’den Örnek Uygulamalar

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, LiDAR teknolojisini metro hatlarının planlamasında ve tarihi yarımadanın 3B modellemesinde kullanmıştır. Ankara’da yeşil alan yönetimi için yapılan LiDAR taramaları, ağaç sayımı ve yüksekliği verilerinin hassas şekilde elde edilmesini sağlamıştır. Konya ve Eskişehir gibi şehirlerde, yol durum analizleri için mobil LiDAR sistemlerinden faydalanılmıştır.

4. LiDAR Kullanımının Belediyecilikteki Faydaları

- Yüksek hassasiyetli 3D veri üretimi- Geniş alanların hızlı taranması- Altyapı analizlerinde doğruluk oranının artması- Çevresel planlamada veri güvenilirliği- Harita üretiminde otomasyonun sağlanması- İmar ve ruhsatlandırma süreçlerinde hız kazandırma- Afet senaryolarına dayalı önlemlerin alınmasını sağlama

5. Gelecekte LiDAR Teknolojisinin Belediyelerde Kullanım Potansiyeli

Gelişen yapay zekâ destekli analiz yazılımları ile LiDAR verilerinin otomatik sınıflandırılması mümkün hale gelmektedir. Belediyeler, akıllı şehir uygulamaları kapsamında LiDAR verilerini canlı trafik izleme, otopark yönetimi, toplu taşıma güzergâh planlama gibi konularda kullanabilir. Ayrıca, artırılmış gerçeklik (AR) uygulamaları ile vatandaşlara şehir hakkında bilgi verme sistemleri geliştirilebilir.

6. Sonuç

LiDAR teknolojisi, belediyecilik hizmetlerinde verimlilik, doğruluk ve hız kazandıran yenilikçi bir çözümdür. Türkiye’de birçok belediye bu teknolojiyi çeşitli alanlarda aktif olarak kullanmakta ve kent yönetiminde dijital dönüşüme katkı sağlamaktadır. Önümüzdeki yıllarda LiDAR’ın daha da yaygınlaşması, akıllı şehir projelerinin temel yapıtaşlarından biri haline gelmesini sağlayacaktır.

7. Detaylı Örnekler ve Uygulamalar

7.1 İstanbul’da Tarihi Alanların 3B Haritalanması

İstanbul’un tarihi yarımadası gibi kültürel miras alanlarında yapıların üç boyutlu belgelenmesi, restorasyon ve koruma süreçlerinde büyük önem taşır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, mobil LiDAR sistemleri ve insansız hava aracı (İHA) tabanlı lazer tarama sistemleri kullanarak, Kapalıçarşı, Sultanahmet Camii, Ayasofya çevresi gibi bölgelerde detaylı 3B modeller oluşturmuştur. Bu modeller, yapıların dijital ikizlerinin oluşturulmasını sağlamış ve dijital arşivleme imkânı sunmuştur.

7.2 Konya’da Raylı Sistem Projesinde LiDAR Kullanımı

Konya Büyükşehir Belediyesi, yeni tramvay hattı projelerinde güzergâh belirleme ve altyapı analizi için LiDAR verilerinden faydalanmıştır. Mobil LiDAR ile toplanan yüksek çözünürlüklü veriler, yol yüzeyindeki eğim, mevcut altyapı elemanları (kanalizasyon kapakları, rögarlar, direkler) analiz edilmiş ve proje çizimlerine doğrudan entegre edilmiştir.

7.3 Antalya’da Heyelan ve Erozyon Tespiti

Antalya’nın kırsal bölgelerinde, özellikle falezlerin bulunduğu kıyı kesimlerinde heyelan riski yüksek alanlar bulunmaktadır. Büyükşehir Belediyesi, bu alanlarda sabit LiDAR istasyonları ve hava LIDAR sistemleri kullanarak, yıllar içinde meydana gelen mikro hareketleri tespit etmiş ve riskli bölgelerdeki yapılaşmayı engellemiştir. Ayrıca bu veriler, çevre düzenlemeleri için peyzaj mühendislerine veri kaynağı olmuştur.

7.4 Eskişehir’de Park Alanı Yönetimi

Eskişehir Belediyesi, şehirdeki tüm park ve rekreasyon alanlarını periyodik olarak LiDAR ile tarayarak, ağaçların büyüme oranlarını, çim alanların değişimini ve zemin eğimlerini analiz etmektedir. Bu veriler, bakım programlarının hazırlanmasında kullanılmakta ve yeşil alanların sağlık durumunu takip etmekte yardımcı olmaktadır.

7.5 Samsun’da Sel Risk Haritalaması

Samsun’da yaşanan geçmiş sel felaketleri nedeniyle, Büyükşehir Belediyesi kritik alanlarda sel riski analizi gerçekleştirmiştir. Yüksek çözünürlüklü LiDAR verileri ile dijital yüzey modelleri oluşturulmuş ve bu modeller üzerinden yağış simülasyonları yapılmıştır. Elde edilen veriler, taşkın kanallarının revize edilmesinde ve yeni su tahliye hatlarının belirlenmesinde kullanılmıştır.

8. Veri İşleme ve Yazılım Entegrasyonu

Belediyeler, LiDAR verilerini işlemek için çeşitli yazılımlar kullanmaktadır. Örneğin:- Bentley MicroStation + Descartes (altyapı modelleme)- Autodesk Civil 3D (yol projeleri)- ArcGIS Pro (coğrafi analiz)- CloudCompare (nokta bulutu analizleri)- QGIS (açık kaynak coğrafi bilgi sistemi)Bu yazılımlar sayesinde LiDAR verileri dijital haritalara, planlara ve raporlara dönüştürülür.

9. Zorluklar ve Çözüm Önerileri

Her ne kadar LiDAR büyük avantajlar sunsa da, veri boyutunun çok büyük olması, iş gücü gerektirmesi ve maliyet faktörleri bazı belediyeler için zorlayıcı olabilir. Bu noktada çözüm olarak bölgesel ortaklıklar, açık veri platformları ve merkezi veri işleme merkezleri önerilmektedir. Sanal Harita Mühendislik gibi özel sektör firmaları ile iş birliği yapılarak bu süreçlerin belediyeler için kolaylaştırılması mümkündür.

10. Belediyeler İçin Stratejik LiDAR Kullanım Planı

Belediyelerin LiDAR kullanımı için stratejik plan oluşturması önerilir. Aşamalar şunlardır:1. Hedef alanların belirlenmesi (altyapı, çevre, trafik)2. Uygun LiDAR tipi seçimi (mobil, hava, el tipi)3. Veri toplama ve işleme altyapısının kurulması4. Personel eğitimi ve yazılım temini5. Düzenli kullanım ve sonuçların karar alma süreçlerine entegrasyonu