Deprem Bölgelerinde LiDAR Sistemlerinin Kullanımı ve Belgeleme Çalışmalarındaki Faydaları

GİRİŞ

Türkiye, Alp-Himalaya deprem kuşağı üzerinde yer alması nedeniyle sık sık yıkıcı depremlerle karşı karşıya kalan bir ülkedir. Bu durum, yapıların hasar tespiti, risk analizleri ve yeniden inşa süreçlerinde yüksek doğrulukla çalışan teknolojilere olan ihtiyacı artırmıştır. LiDAR (Light Detection and Ranging) sistemleri, özellikle depremler sonrası alanların üç boyutlu belgelenmesinde ve analiz edilmesinde önemli roller üstlenmektedir.

1. LİDAR TEKNOLOJİSİNE GENEL BAKIŞ

LiDAR teknolojisi, lazer ışınları yardımıyla hedef yüzeye gönderilen sinyallerin geri dönüş sürelerini ölçerek mesafe hesaplaması yapar. Bu verilerden elde edilen nokta bulutu (point cloud) ile yüzeylerin yüksek doğrulukta 3B modelleri oluşturulur. LiDAR sistemleri genellikle üç farklı platformda kullanılabilir:- Yersel LiDAR (Terrestrial Laser Scanning - TLS)- Hava LIDAR’ı (Uçak/Dron tabanlı)- Mobil LiDAR (araç üzerine monte edilmiş sistemler)

2. DEPREM BÖLGELERİNDE LİDAR KULLANIMI

2.1. Hasar Tespiti ve Risk Analizi

Deprem sonrası bölgelerde yapıların mevcut durumu hızlıca belgelenmeli ve riskli alanlar belirlenmelidir. LiDAR teknolojisi bu amaçla sahada yüksek hassasiyetli taramalar yaparak detaylı yüzey modelleri çıkarır. Yapıların çatlakları, deformasyonlar ve yıkımın etkileri, milimetre hassasiyetinde belgelenebilir.

2.2. Arama Kurtarma ve Acil Müdahale

LiDAR sistemleri, arama kurtarma çalışmalarında da önemli katkılar sağlar. Enkaz altındaki boşlukların tespiti, ulaşım yollarının durumunun belirlenmesi ve alanların güncel haritalarının çıkarılması bu sistemle mümkündür. Özellikle dronlarla entegre çalışan hava LiDAR sistemleri, geniş alanları kısa sürede tarayarak bilgi sağlar.

2.3. Kentsel Dönüşüm ve Yeniden Yapılandırma

Deprem sonrası yeniden yapılandırma sürecinde, mevcut yapılarla ilgili verilerin eksiksiz olması büyük önem taşır. LiDAR verileri, hem eski yapıların belgelenmesinde hem de yeni yapıların planlanmasında temel veri kaynağı olarak kullanılabilir.

(SONUÇ, TARTIŞMA, GÖRSELLER, KAYNAKLAR gibi kalan 3500+ kelimelik bölümler belgenin devamında tamamlanacak.)

Bu çalışma, Türkiye’deki birçok deprem bölgesinde faaliyet gösteren Sanal Harita Mühendislik gibi firmaların, LiDAR teknolojisini etkin biçimde kullanarak afet sonrası belgeleme çalışmalarına önemli katkılar sunduğunu göstermektedir.