Fabrika Yangın Kaçış Planı

1. Giriş

Fabrika yangın kaçış planları, çalışanların ve ziyaretçilerin yangın gibi acil durumlarda güvenli şekilde tahliyesini sağlayan, detaylı, yönetmeliklere uygun şekilde hazırlanmış görsel ve metinsel dokümanlardır. Bu planlar, özellikle büyük metrekareli ve karmaşık yerleşime sahip sanayi tesislerinde, hayati öneme sahiptir.

2. İlgili Yönetmelikler ve Mevzuat

Fabrika yangın kaçış planları şu yönetmelik ve yasal düzenlemelere dayanılarak hazırlanmalıdır:• Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik (BYKHY) – 19.12.2007, RG Sayı: 26735• 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu – 30.06.2012• Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik – 18.06.2013, RG Sayı: 28681• TS ISO 23601:2022 – Acil Durum Kaçış Planları Sembolleri Standardı• İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik – 17.07.2013• İtfaiye Hizmetleri Yönetmeliği – İçişleri Bakanlığı

3. Yangın Kaçış Planı İçeriği

Yangın kaçış planı aşağıdaki öğeleri içermelidir:• Kaçış yolları ve yönlendirme okları• Acil çıkış kapıları• Yangın söndürücülerin ve hortum dolaplarının yerleri• Yangın alarm butonları• Toplanma alanı• Kullanıcının mevcut konumu (Buradasınız noktası)• Acil durum irtibat bilgileri• Kat planı ve semboller (TS ISO 23601 uyumlu)

4. Fabrika Yapılarında Özel Durumlar

Fabrikalarda üretim ve depolama alanlarının büyüklüğü, kullanılan kimyasallar, ağır makine varlığı gibi nedenlerle yangın riski artar. Bu nedenle planlama aşağıdaki gibi yapılmalıdır:• Zonlama: Üretim, ofis, depo, sevkiyat gibi farklı bölümler ayrılmalıdır.• Yangın senaryoları: Her bölge için farklı tahliye senaryoları düşünülmelidir.• Riskli alanlar: Elektrik panoları, yanıcı madde depoları gibi alanlar özellikle işaretlenmelidir.

5. Lazer Tarayıcı ve LiDAR Sistemleri ile Uygulamalar

Yangın kaçış planlarının oluşturulmasında geleneksel yöntemlere göre çok daha hassas ve detaylı veri sağlayan teknolojiler şunlardır:• Lazer Tarayıcılar (örneğin: Leica RTC360, FARO Focus): Yüksek hassasiyetli 3D nokta bulutu verisi üretir. Kaçış yolları, kapılar, makine yerleşimi gibi fiziksel detaylar dijital ortamda modellenebilir.• El Tipi LiDAR (örneğin: CHC RS10): İç mekanda hızlı mobil ölçüm yapılabilir. Depo, üretim hattı gibi ulaşılması güç alanlar detaylı taranabilir.• Mobil LiDAR (araç üstü): Geniş fabrikalarda dış alanların (acil toplanma alanları, otoparklar) modellenmesinde kullanılır.• 3D Modelleme: Elde edilen nokta bulutları ile dijital ikiz oluşturulabilir. Tahliye simülasyonları hazırlanabilir.• Sanal Tur Oluşturma: 360 derece kameralar ile birlikte kullanılarak yangın tatbikatı eğitimi için sanal kaçış senaryoları hazırlanabilir.

6. Kaçış Planı Hazırlık Süreci

1. Yerinde keşif ve ölçüm (LiDAR / Lazer Tarayıcı / Total Station)2. CAD ortamında kat planlarının çizimi3. Kaçış yollarının belirlenmesi4. Yangın ekipmanlarının konumlandırılması5. Planın görsel düzenlemesi6. Baskı ve dijital sunum formatlarına aktarım7. Çalışanlara eğitim verilmesi ve tatbikat yapılması8. Yıllık periyodik güncellemeler

7. Sonuç

Fabrikalarda yangın kaçış planlarının modern teknolojilerle (LiDAR, lazer tarayıcı, sanal tur sistemleri) hazırlanması, hem yasal zorunlulukların eksiksiz yerine getirilmesini hem de çalışanların hayatlarının korunmasını sağlar. Sanal Harita Mühendislik gibi firmalar bu süreci hızlı, hassas ve yönetmeliklere uygun şekilde tamamlamak için gereken altyapıya sahiptir.

6.1 Yangın Kaçış Planı Hazırlık Süreci: Detaylı Açıklama

1.       1. Yerinde keşif ve ölçüm (LiDAR / Lazer Tarayıcı / Total Station)

Fabrika sahasında yerinde keşif yapılır. Tüm alanlar; üretim hatları, ofisler, depolar, sosyal alanlar detaylıca analiz edilir. CHC RS10 gibi el tipi LiDAR cihazlarıyla iç mekân, BLK360 gibi lazer tarayıcılarla ise daha geniş alanlar taranarak nokta bulutu oluşturulur. Bu veriler, kaçış yollarının düzenlenmesinde temel teşkil eder.

2.       2. CAD ortamında kat planlarının çizimi

Toplanan ölçümler kullanılarak AutoCAD, Revit veya ArchiCAD gibi yazılımlarda dijital planlar oluşturulur. Bu planlar, yönetmeliklerde istenen ölçü hassasiyetine ve grafik standartlarına uygun olarak çizilir. Yangın ekipmanları ve yapısal elemanlar net şekilde işaretlenir.

3.       3. Kaçış yollarının belirlenmesi

Kat planları üzerinde en kısa, engelsiz ve güvenli kaçış yolları çizilir. Her alanın en az 2 farklı çıkış noktasına ulaşabilecek bir güzergâhı olması sağlanır. Yeşil renkli oklar ve EXIT yazıları planlara işlenir.

4.       4. Yangın ekipmanlarının konumlandırılması

Plan üzerinde yangın söndürücüler, yangın dolapları, yangın alarm butonları gibi elemanların yerleri kırmızı sembollerle gösterilir. Mevcut konumlar kontrol edilir, eksik varsa not alınır ve ilgili yönetime raporlanır.

5.       5. Planın görsel düzenlemesi

Plan sade, okunabilir ve yönetmeliklere uygun olacak şekilde renk kodlaması, yön sembolleri ve yazı fontları ile düzenlenir. Her planda 'Buradasınız' noktası, toplanma alanı ve acil iletişim numaraları mutlaka bulunmalıdır.

6.       6. Baskı ve dijital sunum formatlarına aktarım

Planlar A3 veya A4 boyutlarında renkli olarak UV dayanımlı malzemeye bastırılır. Ayrıca PDF ve JPEG formatlarında dijital yedekleme yapılır. İstenirse sanal tur sistemlerine entegre edilebilir (Pano2VR, 3DVista gibi).

7.       7. Çalışanlara eğitim verilmesi ve tatbikat yapılması

Hazırlanan plan doğrultusunda çalışanlara tahliye prosedürü anlatılır. Görsel sunumlar, animasyonlu kaçış simülasyonları kullanılabilir. Yılda en az bir tatbikat yapılması yasal zorunluluktur. Tatbikat raporu hazırlanır.

8.       8. Yıllık periyodik güncellemeler

Fabrikada yapısal değişiklikler (yeni bölme, kapı, makine yerleşimi) olduğunda plan revize edilir. Yangın ekipmanı yer değişikliği veya yeni ekipmanlar da plana işlenmelidir. Yılda en az bir kez kontrol ve güncelleme yapılmalıdır.