Mobil lidar teknolojisi fabrika ölçümü ve kullanım alanları

1. Mobil LiDAR Teknolojisinin Temelleri

Mobil LiDAR, genellikle bir araca (otomobil, ATV, tripodlu taşıyıcı, omuz aparatı veya sırt çantası gibi) entegre edilmiş LiDAR tarayıcı, GNSS (uydu konumlandırma), IMU (atalet ölçüm birimi), kamera sistemleri ve veri toplama bilgisayarları ile çalışan bir sistemdir.

Temel bileşenleri:

• LiDAR tarayıcı (yüksek frekanslı lazer darbeleri ile mesafe ölçer)

• GNSS + IMU sistemi (konum ve yön tayini)

• 360° kamera (görsel veri için)

• Veri kayıt ve kontrol ünitesi

• Post-Processing yazılımları (örneğin: LiDAR360, Leica Cyclone, RiProcess, Bentley Orbit)

📌 2. Fabrikalarda Mobil LiDAR Kullanım Alanları

🏭 2.1. Tesisin 3B Dijital İkizi (Digital Twin) Oluşturma

Mobil LiDAR, fabrika içi ve dışı tüm yapısal detayları tarayarak nokta bulutu (point cloud) oluşturur. Bu veriyle tesisin birebir 3 boyutlu modeli çıkarılır. Bu model:

• Bakım planlaması

• Üretim hattı izleme

• İş güvenliği senaryoları

• Sanal gerçeklik (VR) ve artırılmış gerçeklik (AR) uygulamaları için kullanılabilir.

📏 2.2. Hassas Alan Ölçümü ve Proje Planlama

Milimetre seviyesinde ölçüm hassasiyeti sunar. Böylece:

• Alan hesaplamaları

• Hacimsel analizler (örneğin stok sahaları, depo hacimleri)

• Yeni tesis ekipmanlarının yerleşim planları yapılabilir.

🔥 2.3. Yangın Kaçış Planı ve Acil Durum Senaryoları

Fabrika içi kaçış yollarının ve kapalı alanlarının detaylı modellenmesi, mobil LiDAR ile pratik şekilde yapılır. Bu modelden:

• Yangın kaçış planı

• Acil müdahale planları üretilebilir.

⚙️ 2.4. Boru Hattı ve Makine Yerleşimi Analizi

Tesis içi boru sistemleri, HVAC kanalları, makine grupları LiDAR ile detaylı modellenebilir. Böylece:

• Çarpışma kontrolü (clash detection)

• Bakım ve demontaj planlaması kolaylaşır.

🧱 2.5. Mimari ve Statik Analiz

Taşıyıcı kolonlar, duvar yüzeyleri, döşeme kotları gibi mimari elemanlar detaylı biçimde analiz edilebilir. Bu sayede:

• Yığılma, deformasyon tespiti

• Yenileme veya güçlendirme projelerinde mühendislik verisi sağlanır.

📌 3. Uygulama Süreci – Adım Adım

1️⃣ Hazırlık Aşaması

• Yer kontrol noktaları (YKN) belirlenir (GCP – Ground Control Point)

• Ölçüm güzergâhı ve geçiş rotaları planlanır

• GNSS sinyali yetersizse SLAM (Simultaneous Localization and Mapping) destekli el tipi mobil LiDAR tercih edilir (örneğin CHC RS10, Leica BLK2GO)

2️⃣ Veri Toplama

• Araç ya da taşıyıcı platform fabrika içinde dolaştırılır

• LiDAR, GNSS ve kamera senkronize veri toplar

• Ortalama 1 saatte 20.000 m²’ye kadar veri alınabilir

3️⃣ Veri İşleme

• Nokta bulutları yazılımlarla birleştirilir (stitching, georeferencing)

• Gürültü temizliği (noise cleaning), segmentasyon ve mesh oluşturma yapılır

• 3B modelleme, CAD çizimi veya BIM entegrasyonu sağlanır

4️⃣ Analiz ve Sunum

• Ölçüm raporları

• DWG, LAS, E57, OBJ gibi formatlarda çıktı

• VR, AR, Revit uyumlu dijital modeller

📌 4. Kullanılan Yazılımlar

Amaç	Yazılımlar
Nokta Bulutu İşleme	Leica Cyclone, CloudCompare, Faro Scene, Trimble RealWorks
Modelleme & CAD	Autodesk ReCap, Revit, AutoCAD, Bentley Microstation
SLAM Destekli Tarayıcılar	GeoSLAM, NavVis VLX, CHC RS10
VR/AR Sunum	Unreal Engine, Unity3D, Enscape, Twinmotion

📌 5. Mobil LiDAR'ın Avantajları

• 🚀 Hızlı veri toplama (statik taramaya göre 5-10 kat daha hızlı)

• 🎯 Yüksek hassasiyetli ölçüm

• 🌐 Bütüncül veri seti (3B mekânsal + görsel)

• 📉 İnsan hatasını azaltır

• 🧠 Gelecekteki dijital dönüşüme altlık hazırlar (endüstri 4.0)

📌 6. Sanal Harita Mühendislik Örneği

Antalya merkezli Sanal Harita Mühendislik, mobil LiDAR sistemleri ile hem fabrika içi tarama hem de dış mekân modellemelerinde hizmet vermektedir. Özellikle sanayi bölgelerinde tesislerin dijital ikizlerinin oluşturulmasında, Autodesk ReCap ve Cyclone ile entegre çözümler üretmektedir. SLAM destekli sistemlerle dar alanlarda da kesintisiz ölçüm sağlanabilmektedir.

📌 7. Sık Kullanılan Mobil LiDAR Sistemleri (Marka/Model)

Marka	Model	Açıklama
CHC Navigation	RS10	SLAM destekli el tipi mobil LiDAR
GeoSLAM	ZEB Horizon	El tipi, hızlı iç mekan tarama
Leica	Pegasus Backpack	Giyilebilir mobil LiDAR
Trimble	MX9	Yüksek doğruluklu araç üstü sistem
NavVis	VLX	Mimari ve fabrika içi modelleme için özel

📌 8. Sonuç ve Gelecek Perspektifi

Mobil LiDAR, fabrika gibi büyük, karmaşık ve değişken ortamlarda hızlı, hassas ve kapsamlı ölçüm olanağı sunarak zaman ve maliyetten büyük ölçüde tasarruf sağlar. Gelecekte bu sistemlerin yapay zekâ ve otomatik analizlerle daha da gelişmesi beklenmektedir. Dijital ikizlerin üretimi, sanal gerçeklik ile entegrasyonu ve akıllı fabrika konseptlerinin gelişimi, bu teknolojinin önemini katlanarak artırmaktadır.