OKUL YANGIN KAÇIŞ PLANI ÖLÇÜMÜ VE OLUŞTURULMASI

1. GİRİŞ Okullar, çok sayıda öğrenci ve personelin bir arada bulunduğu, güvenliğin ön planda tutulması gereken yapılardır. Yangın gibi acil durumlarda hızlı ve düzenli bir tahliye planı hayati önem taşır. Bu bağlamda, yangın kaçış planları sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda can güvenliğini sağlayan stratejik dokümanlardır. Bu metin, okul binalarında yangın kaçış planının oluşturulmasında ölçüm teknikleri, uygulama adımları, teknolojik ekipmanlar ve yönetmeliklere uygunluk çerçevesinde bir rehber sunmaktadır.

2. YANGIN KAÇIŞ PLANI NEDİR? Yangın kaçış planı, bina içerisindeki kişilerin en hızlı ve güvenli şekilde binayı terk etmelerini sağlayacak yönlendirmeleri içeren çizim ve açıklamaları barındıran bir plandır. Bu planlar:

3. Tahliye yolları,

4. Acil çıkış kapıları,

5. Yangın söndürme ekipmanları (yangın dolapları, söndürücüler),

6. Toplanma alanları,

7. Elektrik panoları gibi riskli alanlar bilgilerini içerir.

8. OKULLARDA YANGIN KAÇIŞ PLANI ZORUNLULUĞU Milli Eğitim Bakanlığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın yönetmeliklerinde okul binalarında yangın kaçış planlarının bulunması zorunludur. Her katta, görünür noktalarda planların asılması gerekir. Ayrıca bu planlar yılda en az bir kez gözden geçirilmeli ve gerekli güncellemeler yapılmalıdır.

9. ÖLÇÜM SÜRECİNE GENEL BAKIŞ Yangın kaçış planının oluşturulmasında ilk adım, yapının mevcut durumunun hassas biçimde ölçülmesidir. Bu işlem klasik yöntemlerle yapılabileceği gibi teknolojik cihazlarla da desteklenmektedir. Süreç aşağıdaki gibi özetlenebilir:

10. Ön keşif ve bina etüdü

11. Kat planlarının oluşturulması

12. Kaçış rotalarının belirlenmesi

13. Acil durum ekipmanlarının yerlerinin tespiti

14. Planın çizilmesi ve yönetmeliklere göre düzenlenmesi

15. ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ

5.1. Klasik Yöntemler

• Mezura ve lazer metre ile ölçüm

• Göz kararı kontroller

• Elle kroki çizimi Bu yöntemler genellikle küçük ve basit yapılar için tercih edilir ancak hata payı yüksektir.

5.2. Modern Yöntemler

• Lazer tarayıcı sistemleri (LiDAR)

• Total Station cihazları

• El tipi LiDAR (örnek: CHC RS10)

• Fotogrametrik ölçüm (dron destekli)

• LİDAR SİSTEMLERİ İLE ÖLÇÜM Lazer tarayıcılar okul binalarının iç ve dış alanlarının 3 boyutlu olarak modellenmesine olanak sağlar. Yüksek hassasiyet ve kısa sürede veri toplama avantajı sunar. Sanal Harita Mühendislik gibi firmalar bu konuda uzman kadrosuyla çözüm üretmektedir.

6.1. Uygulama Adımları:

• Cihazın okul içerisinde yerleştirilmesi

• Tüm katlarda tarama yapılması

• Nokta bulutu verisinin oluşturulması

• 2D ve 3D planların çıkarılması

6.2. Avantajları:

• %99 doğruluk oranı

• Hızlı veri toplama

• Detaylı analiz yapılabilmesi

• KAT PLANLARININ OLUŞTURULMASI Elde edilen veriler CAD tabanlı yazılımlara (AutoCAD, Revit, ArchiCAD vb.) aktarılır. Kat planları hazırlanırken şu detaylara yer verilir:

• Kapı, pencere, merdiven konumları

• Sınıf, laboratuvar, tuvalet gibi bölümlerin sınırları

• Kaçış koridorlarının genişliği ve yönü

• Acil çıkış kapıları ve yönlendirme tabelaları

• YANGIN KAÇIŞ ROTALARININ BELİRLENMESİ Yangın anında öğrencilerin güvenli biçimde tahliyesini sağlamak amacıyla rotalar belirlenir. Bu rotalarda:

• Engellerin olmaması,

• Genişliklerin yeterli olması,

• Işıklandırma ve yönlendirme tabelalarının bulunması sağlanır.

• PLANIN TASARIMI VE STANDARTLAR Tasarımda şu standartlara dikkat edilmelidir:

• ISO ve TSE standartlarına uygunluk

• Renk kodlaması (yeşil: kaçış yolları, kırmızı: yangın söndürücü vb.)

• Uluslararası sembollerin kullanımı

• Türkçe ve İngilizce açıklamalar

• UYGULAMA VE MONTAJ Oluşturulan planlar plastik kaplı olarak basılır ve koridorların, sınıfların, ana çıkışların yanına asılır. Planların görünürlük ve okunabilirliği önemlidir. Ayrıca kör ve görme engelli bireyler için Braille alfabesi destekli planlar da hazırlanabilir.

• DÜZENLİ KONTROLLER VE GÜNCELLEMELER Yangın kaçış planları okulda yapılan fiziki değişiklikler sonrasında mutlaka güncellenmelidir. Yılda bir defa yangın tatbikatı yapılmalı ve bu süreçte planlar test edilmelidir.

• ÖRNEK UYGULAMA: ANTALYA / KEPEZ ÖZEL BİR OKUL Sanal Harita Mühendislik tarafından gerçekleştirilen çalışmada okul binasının tamamı LiDAR tarayıcı ile taranmış, elde edilen nokta bulutundan detaylı 2D ve 3D planlar oluşturulmuştur. Yangın söndürücü dolapları, acil çıkışlar, toplanma alanları detaylı biçimde işaretlenmiş, planlar okul idaresine teslim edilmiştir. Okul personeline ayrıca eğitim verilmiş ve bir tatbikat organize edilmiştir.

• SONUÇ Okullarda yangın kaçış planı, hem öğrencilerin hem de personelin güvenliği açısından vazgeçilmez bir uygulamadır. Modern ölçüm teknolojileri sayesinde hatasız ve hızlı biçimde bu planlar hazırlanabilmekte, yasal gereklilikler kolayca karşılanmaktadır. Sanal Harita Mühendislik gibi profesyonel firmalar ile çalışmak, sürecin verimli ve güvenli bir şekilde yürütülmesini sağlar.

• KAYNAKÇA

• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Okul Güvenliği Rehberi

• Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik

• TSE Yangın Kaçış Planları Standartları

• Autodesk Revit & AutoCAD dökümantasyonları

• Sanal Harita Mühendislik saha notları ve uygulama raporları