Türkiye'de Leica LiDAR Sistemleri ile Yapılan Çalışmalar

Bu belge, Leica markasına ait LiDAR sistemlerinin Türkiye'deki uygulama alanlarını ve gerçekleştirilmiş projeleri detaylı olarak açıklamaktadır. Hava, mobil ve yersel LiDAR sistemleri, harita mühendisliği, çevre planlaması, kültürel mirasın korunması, endüstriyel tarama ve kıyı modelleme gibi birçok farklı disiplin içinde kullanılmaktadır. Aşağıda, bu sistemlerin Türkiye’deki örnek uygulamaları on kat daha detaylı açıklamalarla sunulmuştur.

1. Leica SPL100 – Hava LiDAR Sistemi

Leica SPL100, Türkiye’de özellikle büyük alanların fotogrametri ve LiDAR kombinasyonuyla haritalanmasında kullanılan gelişmiş bir hava LiDAR sistemidir. Bu sistem, tek foton LiDAR teknolojisi ile çalışır ve aynı anda hem yoğun nokta bulutu verisi hem de multispektral görüntü elde eder. Sistem, Türkiye’de NİK İnşaat gibi özel sektör firmaları tarafından kullanılmıştır. SPL100, örneğin tarihi yapıların bulunduğu kent merkezlerinde, orografik olarak karmaşık bölgelerde ve yapı yoğunluğu fazla olan alanlarda 3 boyutlu kent modeli üretimi için kullanılmıştır. Bu sistemle üretilen veriler, belediyelerin imar planları, afet yönetim sistemleri ve altyapı planlama projelerinde temel veri olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, tarım arazilerinin hassas yönetimi, orman örtüsü hacim analizi ve topoğrafik değişim izleme gibi uygulamalar da yapılmaktadır. Leica SPL100’ün 1 MHz atış frekansı ve RGBN (kırmızı-yeşil-mavi-yakın kızılötesi) görüntüleme kapasitesi sayesinde yüksek çözünürlüklü ortofoto üretimi sağlanmıştır. Türkiye’de 2021-2024 yılları arasında bu sistemle İstanbul, Konya, Bursa gibi şehirlerin bazı kentsel alanlarının haritalandığı bilinmektedir.

2. Leica Chiroptera 4X – Batimetrik ve Topografik LiDAR

Leica Chiroptera 4X, hem su altını hem de kara yüzeyini aynı anda tarayabilen gelişmiş bir hibrit LiDAR sistemidir. Türkiye gibi kıyı uzunluğu fazla olan ülkelerde kıyı haritalama projelerinde yaygın olarak kullanılmıştır. Bu sistem, 500 kHz frekanslı topografik kanal ve 140 kHz frekanslı batimetrik kanal içerir. Chiroptera 4X’in Türkiye’de kullanımı özellikle Karadeniz ve Ege kıyılarında kıyı değişimlerinin izlenmesi, deniz seviyesi yükselmesi etkilerinin modellenmesi, kıyı erozyonu ve liman tasarımları gibi çalışmalarla ilişkilidir. NİK İnşaat ve üniversiteler tarafından kıyı alanlarında gerçekleştirilen projelerde Leica Chiroptera 4X sisteminin kullanıldığı bilinmektedir. Sualtı kanalının yeşil lazer ile çalışması, batimetrik verinin berrak sularda 10–15 m derinliğe kadar elde edilmesine olanak tanımaktadır. Elde edilen nokta bulutları ArcGIS, Terrasolid ve CloudCompare yazılımlarında işlenerek dijital yüzey modelleri ve dijital arazi modelleri oluşturulmuştur.

3. Leica HawkEye 4X – Derin Batimetrik LiDAR

Leica HawkEye 4X, Chiroptera sistemine göre daha derin su taramaları gerçekleştirebilen bir sistemdir. 50 metreye kadar batimetrik ölçüm yapabilen bu sistem, Türkiye’de özellikle liman mühendisliği, kıyı güvenliği ve deniz tabanı morfolojisi analizlerinde kullanılmıştır. Bu sistem ile İzmir, Antalya ve Mersin limanlarında derin su analizleri gerçekleştirilmiş, gemi geçiş güzergahları, iskele derinlikleri ve kıyı yapılarının etkileri modellenmiştir. HawkEye sistemleri ayrıca jeolojik risklerin analizi, tsunami dalga etki simülasyonları ve taşkın yönetimi gibi projelerde de kullanılmaktadır. Veri işleme aşamalarında Leica LSS ve GeoCue yazılımları ile birlikte QGIS ve Global Mapper entegrasyonları kullanılmıştır. Özellikle Türkiye kıyılarındaki topo-batimetrik geçişlerin haritalanmasında bu sistem benzersiz bir veri çözünürlüğü sunmaktadır.

4. Leica Pegasus:Swift – Mobil Haritalama

Leica Pegasus:Swift, araç üstü entegre LiDAR, kamera ve GNSS/IMU sistemlerinden oluşur. Türkiye’de bu sistem, yol projeleri, kentsel dönüşüm planları, altyapı haritalama ve raylı sistem güzergahlarının modellenmesinde kullanılmıştır. Mobil haritalama sistemi tek geçişte binlerce metre karelik alanı tarayabilmekte, ayrıca yol kenarındaki tabelalar, rögar kapakları, bina yükseklikleri ve trafik işaretleri gibi ayrıntılar da algılanabilmektedir. Pegasus:Swift sisteminin Türkiye’de İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve özel harita firmaları tarafından kullanıldığı bilinmektedir. Elde edilen 360 derece panoramik görüntüler ile nokta bulutu eş zamanlı olarak işlenmekte, altyapı kurumları tarafından boru güzergahları, kablo planlamaları ve kaldırım iyileştirme çalışmaları için temel teşkil etmektedir.

5. Leica RTC360 – Yersel Lazer Tarama

Leica RTC360, yersel ölçümler için geliştirilmiş yüksek hızlı ve taşınabilir bir lazer tarayıcıdır. Türkiye’de bu cihaz restorasyon projeleri, mimari belgeleme, endüstriyel tesis modellemesi ve arkeolojik saha çalışmalarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Özellikle Fimap Proje, Aydın Üniversitesi ve çeşitli belediyelerin kültür varlıkları müdürlükleri tarafından RTC360 cihazı ile çok sayıda yapı taranmıştır. 2 milyon nokta/sn hızındaki tarama yeteneği, sahada hızlı ölçüm yapılmasına olanak tanır. Cihazın sahip olduğu VIS teknolojisi sayesinde istasyonlar arası konum otomatik olarak belirlenir. Türkiye’de bu sistemin kullanıldığı örnekler arasında Sultanahmet Camii, Kapadokya yeraltı şehirleri, Afyonkarahisar Ulu Camii, Gaziantep Arkeoloji Müzesi ve İstanbul Üniversitesi merkez kampüsü yer almaktadır. Bu yapıların dijital belgelenmesi sürecinde elde edilen veriler, Autodesk ReCap, Leica Cyclone ve Faro Scene gibi yazılımlarda işlenerek 3D mesh modeller oluşturulmuştur. Sonuçlar mimari röleve, restorasyon çizimi, sanal müze tasarımı ve dijital arşivleme amaçlı kullanılmıştır.

6. Leica BLK360 – Kompakt Yersel Lazer Tarayıcı

Leica BLK360, kompakt ve hafif yapısı ile özellikle iç mekân taramalarında öne çıkmaktadır. Türkiye’de ofisler, müzeler, tarihi camiler, okullar ve küçük ölçekli iç mimari projelerde sıklıkla kullanılmaktadır. Cihazın mobil uygulama desteği sayesinde operatörler sahada veri toplamayı kolaylıkla yapabilmekte, veri otomatik olarak bulut ortamına aktarılabilmektedir. Özellikle iç dekorasyon projelerinde 3D plan çıkarımı, mobilya yerleşimi ve VR entegrasyonları için kullanılmaktadır. BLK360, lazer taramanın erişilebilirliğini artırarak Türkiye’de birçok küçük mimarlık ve tasarım ofisi tarafından tercih edilmektedir.

7. Leica ScanStation P40 – Endüstriyel ve Maden Alanları

Leica ScanStation P40, 270 metreye kadar menzil ve 1 milyon nokta/sn tarama hızıyla büyük ölçekli taramalarda tercih edilmektedir. Türkiye’de baraj inşaatı, maden ocağı modellemesi, tünel ve galeri ölçümlerinde kullanılmıştır. Özellikle TCDD, DSİ ve Eti Maden gibi kamu kurumlarında altyapı projelerinde deformasyon analizleri, kubaj hesaplamaları ve topoğrafik model üretimi amacıyla kullanılmaktadır. Ayrıca, bu cihazla alınan verilerle hacim hesapları, patlatma analizleri ve mühendislik planlamaları yapılabilmektedir.

8. Leica CityMapper – Kentsel 3D Haritalama

CityMapper, hem LiDAR hem de oblique (eğik) fotoğraf kameraları içeren hibrit bir şehir haritalama sistemidir. Türkiye’de özellikle İstanbul ve Ankara gibi büyük şehirlerde bina kabuğu modellemesi, ulaşım ağı planlaması ve akıllı şehir projeleri için kullanılmıştır. UAV veya uçaklara entegre edilerek çalışan sistem, yüksek detaylı şehir modellerinin üretiminde kullanılmaktadır. 3D bina modelleri, ulaşım altyapısı, enerji planlaması ve afet risk haritalaması gibi alanlarda fayda sağlamıştır.

9. Leica ALS80 – Havadan LiDAR Haritalama

ALS80, Türkiye’de büyük çaplı kırsal ve ormanlık alanların modellenmesinde kullanılmıştır. Orman Genel Müdürlüğü’nün ağaç yoğunluğu analizleri, arazi sınıflandırmaları ve toprak kullanım analizlerinde bu sistemle veri toplanmıştır. ALS80 yüksek yoğunluklu nokta üretimi ve 3.000 m menzile sahip olmasıyla Türkiye’nin çeşitli dağlık bölgelerinde başarıyla kullanılmıştır. Ayrıca heyelan izleme ve baraj gölü çevresi analizleri gibi çalışmalarda kullanılmıştır.

10. Leica Nova MS60 – Total Station ve Lazer Tarayıcı Hibriti

Leica Nova MS60, LiDAR tarayıcı ve total station özelliklerini tek cihazda buluşturan hibrit bir sistemdir. Türkiye’de arkeolojik kazı alanlarında, arkeometrik ölçümler için sıklıkla tercih edilmektedir. Örneğin Troya Antik Kenti ve Laodikeia kazı alanlarında bu cihazla elde edilen veriler, hem harita mühendisliği hem de arkeoloji alanlarında kullanılmaktadır. Nokta bazlı klasik ölçüm verileri ile yüzey tarama verilerinin aynı sistemle alınabilmesi, zamandan ve ekipman maliyetinden tasarruf sağlamaktadır.